29.04.2007

შეხვედრა რამაზ გოხელაშვილთან

    2007 წლის 29 აპრილს, მხარეთმცოდნეობის კლუბის ექვსი წევრი, ბიოლოგიისა და ისტორიის კურატორები სტუმრად ვეწვიეთ საქართველოს ბუნების დაცვის ცენტრის დირექტორს და ჟურნალ ,,მშვენიერი საქართველოს" მთავარ რედაქტორს, ბატონ რამაზ გოხელაშვილს.

ხმაურიანი და ერთფეროვანი ქუჩიდან უცებ საოცრად მშვიდ და ლამაზ გარემოში მოვხვდით. კედლებზე გაკრული პლაკატებიდან (პოსტერებიდან) ფრინველების, მცენარეების და ცხოველების იშვიათი სილამაზე გვიყურებდა. სილამაზით გაოცებულებს ბატონმა რამაზმა გვითხრა, რომ ბუნების ამ საოცარი წარმომადგენლებიდან ბევრს გადაშენება ემუქრება ის ძალიან საინტერესოდ გვესაუბრა ხევსურეთის ფლორასა და ფაუნაზე. საუბრის დაწყებისას მან მოგვითხრო საქართველოს ეროვნულ პარკებზე, ნაკრძალებსა და დაცულ ტერიტორიებზე. ჩვენ დაგვაინტერესდა, თუ რატომ არ აკეთებდნენ ასეთივე პარკებსა თუ ნაკრძალებს ხევსურეთშიც – იქ ხომ შესანიშნავი ბუნებაა.  ბტ–მა რამაზმა კი გვითხრა,  რომ ხევსურეთი ბუნებრივად დაცული ტერიტორიაა. ადამიანები უგზოობის გამო ვერ ახერხებენ პირიქითა ხევსურეთში გადასვლას, ამიტომ ვერანაირ საფრთხეს ვერ უქმნიან მის ბუნებას. 

 ხევსურები, თურმე ადრიდანვე იცავდნენ თავიანთ ტერიტორიებს. იყო სათემო მინდვრები, სადაც სხვა თემების მოსახლეობას არ შეეძლო შესვლა. ასევე მკაცრად იყო დაცული ტყის ჩეხვა და საძოვრების მოხმარება. გლეხი, რომელიც ერთი წელი საქონელს ერთ ადგილზე კვებავდა, შემდეგ ეს ადგილი აუცილებლად უნდა შეესვენებინა და სხვა ადგილზე გადაეყვანა საქონელი. ყველაფერ ამას ხევსურები განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევდნენ. 

27.04.2007

ინტერვიუ რამაზ გოხელაშვილთან

    2007 wlis 29 aprils, mxareTmcodneobis klubis wevrebi stumrad vewvieT saqarTvelos bunebis dacvis centris direqtors da Jurnal “mSvenieri saqarTvelos” mTavar redaqtors ramaz goxelaSvils.

   -                batono ramaz, ra keTdeba Tqvens an saxelmwifos mier florisa da faunis gadaSenebadi saxeobebis gadasarCenad?
-                     imisaTvis, rom gadaSenebis procesi SeCerdes da gadarCenili saxeobebi SevinarCunoT, xdeba nakrZalebis aRdgena-gaZliereba, aRkveTilebis, erovnuli parkebis da daculi teritoriebis Seqmna.

-                     ra gansxvavebaa nakrZals, aRkveTils, erovnul parks da dacul teritorias Soris?

-                     nakrZali iseTi teritoriaa, sadac daculia florisa da faunis uiSviaTesi warmomadgenlebi, bunebis RirSesaniSnaobebi. aseT teritoriebze rigiT moqalaqeebs Sesvla ekrZalebaT, iq mxolod specialistebi da saTanado dargis studentebi SeiZleba dauSvan samecniero samuSaoebis Casatareblad, isic garemos dacvis saministros specialuri nebarTviT. aseT teritoriaze adamianis Careva nebismieri saxiT akrZalulia.
aRkveTili nakrZalis mosazRvre teritoriaa, sadac moqalaqeebs, damTvaliereblebs, turistebs SeuZliaT Sesvla da bunebis mSvenierebiT datkboba. aseT dacul teritoriaze nebadarTulia adamianis Careva cxovelebis an mcenareebis saxeobebis aRdgenis mizniT. Amas garda, aRkveTilSi daSvebulia calkeuli ganaxlebadi bunebrivi resursebis moxmarebac.
erovnuli parki SedarebviT did farTobs moicavs, amitom maT gansakuTrebiT didi mniSvneloba aqvs biomravalferovnebis konservaciisaTvis. Aaq SesaZlebelia turistebis da mnaxvelebis Sesvla. daculi teritoria mnaxvelTaTvis ufro Riaa da aq xdeba landSaftebis dacva, ganviTarebulia turizmi.

-                     rogor moxdeba dacul teritoriebze frinvelTa da cxovelTa aRricxva da dacva? aris Tu ara SemuSavebuli gegma?

-                     am teritoriebze montaJdeba fotoaparatebi-fotoxafangebi, romlebic avtomaturad iReben Tavis win moxvedrili cxovelis an frinvelis suraTebs, romelTa mixedviTac moxdeba teritoriebis binadarTa aRricxva da maTze dakvirveba.

-         aris Tu ara xevsureTSi daculi teritoria da Tu aris, ratom?

-                     xevsureTSi erovnuli tye-parkis gakeTebis idea dRis wesrigSi idga, magram gadawyda, rom es bunebrivad daculi mxarea, amitom iq bunebas safrTxe ar emuqreba. xevsureTSi tyeebis komerciuli mizniT gaCexva ar xdeba mosaxlebis simcirisa da ugzoobis gamo. Tanac, mTaSi bunebisadmi gansakuTrebuli damokidebulebaa, Tvlian, rom buneba cocxalia.

-                     romelia xevsureTSi endemuri cxoveli da ra RonisZiebebi tardeba mis dasacavad?

-                     aseTia, magaliTad, kavkasiuri jixvi, romlis yvelaze kargi populacia xevsureTSia.

-                     jer kidev Soreul warsulSi fiqrobdnen bunebis dacvis Sesaxeb, magram mefis kanonmdeblobas mTa TiTqmis ar emorCileboda. maS, rogor xdeboda bunebis dacvis sakiTxebis regulireba?

-                     amaSi did rols Temi asrulebda. magaliTisaTvis, getyviT, rom arsebobda Tofis damarxvis tradicia. rodesac monadire Temis mier dadgenili raodenobis nadirs moklavda, Tofs marxavda anu aRar hqonda am nadiris mokvlis ufleba.

-                     batono ramaz, moswavleebi rogor unda daexmaron ufrosebs bunebis dacvis saqmeSi?

-                     moswavleebma pirvel rigSi kargad unda iswavlon  saqarTvelos flora da fauna, aucileblad iqonoion kavSiri CvenTan, mogvawodon informacia, Tuki sadme ipovnian daniSnul cxovels, an waawydebian endemuri saxeobis mcenareebis gaCanagebis faqtebs. SeuZliaT gaakeTon sanergeebi, moawyon konferenciebi TavianTi TanatolebisaTvis, sadac isaubreben saqarTveloSi gavrcelebuli mcenareebisa da cxovelebis Sesaxeb. Tu am saqmianobidan rames mainc moaxerxebT, did erovnul saqmes CauyriT safuZvels.

25.04.2007

ხევსურეთი - ,,სხვა ჩემი" ანუ ნაწილში დანახული მთელი



 1.      proeqtis monawileTa monacemebi

Ggundur_integrirebuli proeqtis _ xevsureTi_”sxva Cemi” anu nawilSi danaxuli mTeli” _ monawile gundis wevrebi:
1.   beqa aroSiZe_Tbilisis #1 sajaro skolis me-9 klasis                    moswavle;
2.   xatia CogovaZe_Tbilisis #1 sajaro skolis me-10 klasis moswavle;
3.   Tengo alfeniZe_Tbilisis #1 sajaro skolis me-9 klasis moswavle
4.   maia afxaiZe_Tbilisis #1 sajaro skolis fizikis maswavlebeli, saswavlo nawilis gamge, mxareTmcodneobis klubis xelmZRvaneli
  პროექტში მონაწილე გუნდის კაპიტანი _ beqa აროშიძე, IX klasis moswavle, E-mail-beqaaroshidze@yahoo.com gundis kapitnad beqa avirCieT imitom, rom is gamoirCeva pasuxismgeblobis grZnobiT,  akademiurobiT, mizanswrafulobiT, komunikabelurobiT, saqmis organizebisa da prezentaciis unariT.


2. proeqtis miznebi da mosalodneli Sedegebi 


dRes, informaciuli teqnologiebis saukuneSi, roca komunikaciis  yvelaze xelsayreli da swrafi saxe  internetkavSiria, Cven gadavwyviteT, Segveqmna saintereso produqcia Cveni qveynis Sesaxeb.
Cveni proeqtis mizania, internetsivrceSi ganvaTavsoT mravalmxrivi da Rirebuli masala saqarTvelos TiToeuli kuTxis Sesaxeb, saamisod Cvenive ZalebiT SevqmnaT vebgverdebis seria, romelic minimum orenovani variantiT iqneba warmodgenili.
Cven vfiqrobT, rom saqarTvelos Sesaxeb msoflio globalur qselSi aucileblad unda ganTavsdes srulyofili masala, romelSic integrirebulad da sainteresod iqneba warmodgenili mravalgvari informacia. rac mTavaria, es unda ganxorcieldes Cveni, moswavleebis, ZalebiT da yvelasTvis gasageb  enaze, xelmisawvdomi formiT. amiT gvsurs, rogorc saqarTveloSi, ise mis farglebs gareT, Cveni qveyana warmovaCinoT mTeli Tavisi mSvenierebiTa da RirsebebiT.
 proeqtis ganxorcielebis Sedegad msoflio metnaklebad amomwurav informacias miiRebs Cveni qveynis Sesaxeb.Ggaigebs, Tu rogori mdidari kulturisa da tradiciebis matarebelia saqarTvelo. mravalferovani da ulamazesia misi buneba, xolo qarTvelebs kidev erTxel SevaxsenebT, rom es yvelaferi ar unda daviviwyoT da davkargoT, aramed gavufrTxildeT da ganvaviTaroT igi.
Cveni vebgverdi (or- an samenovani) saqarTvelos kuTxeebis Taviseburi reklamac iqneba. misi saSualebiT movizidavT turistebs, rac Sesabamisad gamoiwvevs infrastruqturis ganviTarebas.
Aamdenad, Cvenc sakuTar wvlils SevitanT saqarTvelos ekonomikur ganviTarebaSi.
Aam proeqtiT (darwmunebulni varT) Cven uamrav megobars, Tanamoazresa da damxmares SeviZenT skolaSi, qalaqSi, mTel saqarTvelosa da mis farglebs gareTac.
Cvens vebgverdze iqneba forumi,  romlSic nebismier msurvels SeeZleba CarTva. es iqneba ormxrivi SemoqmedebiTi procesi, romelic xels Seuwyobs qveynis sxvadasxva kuTxes Soris urTierTkavSiris gaRrmavebas.
saitis masala mudmivad Seivseba.
proeqtze muSaobis procesSi Cven  viswavliT informaciis mopovebas, masalis analizs, erTi sakiTxis Sesaxeb ramdenime Tvalsazrisis Sejerebas, sxvaTa azris pativiscemas, jgufur muSaobas, daveuflebiT sxvadasxva tipis teqstis Targmnis teqnikas. rac mTavaria, Cven TviTon SeviswavliT Cvensave qveyanas, gaviTavisebT mis gasaWirs da SevZlebT, axlac da momavalSic, saWiroebis mixedviT davexmaroT.



 3. proeqtis ganxorcieleba.


Cveni proeqti mravaletapiania da gulisxmobs saqarTvelos kuTxeebis Sesaxeb vebgverdebis seriis Seqmnas. Eigi xorcieldeba Tbilisis £#1 sajaro skolis mxareTmcodneobis klubis (mxareTmcodneobis klubi Seiqmna 2006 w. maisSi, masSi gawevrianebulia 40-mde moswavle. klubSi muSaobs 5 mimarTuleba: istoriis, geografiis, biologiis, literaturis da miTologiis. es jgufebi saqarTvelos kuTxeebs yvela mimarTulebiT integrirebulad Seiswavlian. jgufebs muSaobaSi exmarebian konsultanti maswavleblebi. klubis mTel muSaobas koordinacias uwevs klubis xelmZRvaneli) bazaze. Mmis ganxorcielebas viwyebT xevsureTis vebgverdis SeqmniT.
vebgverdze ganTavsdeba:
1.   Tavfurceli (informacia proeqtis Semqmnelebze);
2.   masalebi xevsureTis fizikuri da ekonomikuri geografiis Sesaxeb (turistis gzamkvlevi);
3.   xevsureTis istoria (uZvelesi droidan dRemde);
4.   miTologia (gmirebi; RvTaebaTa panTeoni; legendebi; miTebi);
5.   eTnologia (cxovrebis wesi; tradiciebi; rwmena-warmodgenebi; adaT-wesebi.);
6.   biologia (flora; fauna; samkurnalo mcenareebi; endemuri saxeobebi; cnobili mkurnalebi);
7.   literatura (mwerlobaSi asaxuli xevsureTi; xevsuruli poezia- mwerloba; poetebi da mwerlebi);
8.   folklori (cekvebi; TamaSebi; simRerebi; kafiebi; sakravebi);
9.   cnobili adamianebi (cnobili xevsurebi; interviuebi cnobil adamianebTan xevsureTze);
10. fotogalerea (suraTebi da naxatebi);
11. forumi (sadac yvela msurvels SeeZleba CarTva);
12. sxvebi Cven (xevsurebis) Sesaxeb (rogorc seriozuli, ise saxumaro gamonaTqvamebi);
13. kulinaria (receptebi; sufra; sadResaswaulo kerZebi);
14. bibliografia;
sxva kuTxeebis vebgverdebi SeiZleba, gansxvavdebodes xevsureTis vebgverdisagan imis mixedviT, Tu ra masala iqneba masze ganTavsebuli. M sxva SemTxvevaSi (mag. javaxeTis vebgverdis Seqmnisas), SesaZloa, moxdes am kuTxis qarTveli da eTnikuri umciresobebis adaT-wesebis Sedareba. Cveni da maTi kulturebis urTierT-gavlenis warmoCineba da a.S.
Cveni proeqtiT dagegmili samuSao gundis wevrebs Soris ase ganawildeba: gundis kapitani – beqa aroSiZe, koordinacias gauwevs vebgverdis Seqmnas da masze masalebis ganTavsebas. kapitani am masalebs miiRebs gundis danarCeni ori wevrisagan (moswavleebisagan), romelTagan erT-erTi – xatia CogovaZe_klubis yvela jgufSi moagrovebs da daaxarisxebs teqstobriv masalas, meore wevri ki_Tengo alfeniZe_aseve yvela jgufSi Sekrebs audio-video-foto da naxat masalas da daaxarisxebs.
mxareTmcodneobis klubis wevrebi TiToeuli mimarTulebis konsultanti maswavleblebis xelmZRvanelobiT masalebs moiZieben muzeumebSi, universitetebSi, biblioTekebSi, konservatoriaSi, sapatriarqoSi, ZeglTa da garemos dacvis departamentebSi, televiziebis arqivebSi, saxelmwifo arqivSi, saxelmwifo statistikis departamentSi ... 
garda amisa,  intervius aviRebT cnobili adamianebisagan.
samuSaoebis pirveli nawili ukve Sesrulebuli gvaqvs.
klubma moawyo laSqroba xevsureTSi, adgilze moviZieT masalebi, ukve gvaqvs kavSiri adgilobriv mosaxleobasTan. CaviwereT teqstebi, audiomasala, gadaviReT fotoebi, videomasala, gavakeTeT Canaxatebi, CamovitaneT floris nimuSebi.
Aaxla masalas biblioTekebsa da sxva dawesebulebebSi vagrovebT. xevsureTidan Camotanils ki vaxarisxebT. vakeTebT herbariums (skolisaTvis vqmniT herbariumis koleqcias).
     am samuSaoebs koordinacias uwevs proeqtSi CarTuli maswavlebeli _ maia afxaiZe, romelic amave dros skolis mxareTmcodneobis klubis xelmZRvanelicaa.
    sqematurad jgufis wevrebs Soris samuSaos ganawileba aseT saxes miiRebs.

4. proeqtis mniSvneloba.


Kkoncefciis me-5 punqtSi aRvniSneT, rom es proeqti xorcieldeba Tbilisis №1 sajaro skolis mxareTmcodneobis klubis bazaze. swored am klubSi muSaobis dros informaciis internetSi moZiebisas aRmovaCineT, rom CvenTvis saWiro masala an ar aris, an aris, magram Zalian mwiri. saitebi saqarTvelis calkeuli kuTxeebis Sesaxeb TiTqmis ar aris da Tu aris, informacia zogadia da zog SemTxvevaSi (mag. afxazeTi) tendenciuria.
ase gaCnda Cvens klubSi am proeqtis idea.
v     Cveni proeqti sayuradRebo da mniSvnelovania, upirveles yovlisa, CvenTvis – moswavleebisaTvis. mis ganxorcielebaSi CarTulia Zalian bevri Cveni Tanatoli. vswavlobT erTad, erTad vakeTebT saqmes, vaxerxebT Tavisufali drois gonivrulad (met-naklebad gonivrulad) ganawilebas, gvaqvs SemoqmedebiTi urTierToba Cvensave da sxva maswavleblebTan, saintereso adamianebTan.
     masalebis mosagroveblad davdivarT laSqrobebsa da eqskursiebze da adgilze vecnobiT am kuTxis mosaxleobas, maT adaT-wesebs, folklors, vagrovebT Tqmulebebs, vecnobiT uxucesebs da nel-nela gviCndeba pasuxismgeblobis da movalebis grZnoba Cveni qveynisa da xalxis winaSe, rom gavufrTxildeT Cvenamde Cveni winaprebis mier ase rudunebiT motanil saqarTvelos, Cveni wvlili SevitanoT mis SenarCunebasa da ganviTarebaSi da viyoT Zlierebi, raTa ar daviqsaqsoT da amiT ar davkargoT igi. piriqiT, yvelas vaCvenoT da yvela aRvafrTovanoT Cveni qveynis silamaziT, simdidriT, siZlieriT, raTa msofliom pativi sces mas ise, rogorc ekadreba.
v     es proeqti mniSvnelovania Cveni maswavleblebisTvisac. isini ukeT gvecnobian, ukeT xedaven gakveTilebze miRebuli unar-Cvevebis Tu codnis Sedegebs, vswavlobT TanamSromlobas.
v     ra Tqma unda, mniSvnelovania skolisTvis. kargia imis SegrZneba, rom saskolo cxovreba saintereso gaxda da amaSi Cven migviZRvis wvlili. ase  Cveni skola ufro reitinguli da popularuli gaxdeba.
        ase rom, Cveni proeqtis mniSvneloba Zalian didia. darwmunebuli varT, rom vebgverdis sainteresooba ganapirobebs saqarTvelos kuTxeebis popularizacias da amiT yovelTvis gvemaxsovreba, rom miviwyebul warsulad ar unda vaqcioT sakuTari istoria! unda SevinarCunoT is mravalferovneba, rac saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi ase sainteresod aris warmoCenili(SemorCenili). Aam TvalsazrisiT SevurCieT Cvens proeqts saTauri: „xevsureTi __ @’’sxva Cemi’’ anu nawilSi danaxuli mTeli“. marTlac, xevsureTi – sxvaa, Zalian gansxvavebuli, erTi SexedviT, magram, amave dros,_Cemi.
   es ar niSnavs mxolod warsuliT cxovrebas, CvenTvis mTavari momavalia, Cven aqtiurad unda CavebaT mimdinare procesebSi da Zveli Rvino axal WurWelSi gadavasxaT.
v     Cveni saqmianobiT gansakuTrebiT moxiblulni arian mSoblebi, romlebic  ise dainteresdnen, rom TviTonac aqtiurad CaerTnen Cvens saqmianobaSi.
v     muSaobis procesSi Cven ukve miznobrivad SevZlebT sainformacio teqnologiebis gamoyenebiT Rirebuli produqciis Seqmnas.
v     erTiani saswavlo gegmis Sesabamisad, Cven calkeul sagnebSi miRebul codnas viRrmavebT da vaxdenT am codnis integracias.
v     vnaxeT, rom skolebis bazaze araerTi saintereso saiti Seiqmna. gvsurs Cveni Zalebis mosinjvac da amis garda, gamovdivarT iniciativiT, Seiqmnas saqarTvelos kuTxeebis vebgverdebis seria. amiT dainteresdebian sxva skolebi (da ara marto skolebi), muzeumebi, universitetebi, saeqskursio biuroebi, emigrantebi, eTnikuri jgufebis warmomadgenlebi da zogadad saxelmwifo struqturebi(radganac erT-erTi prioritetuli mimarTuleba saqarTvelos ekonomikis aRmavlobaSi aris turizmis ganviTareba). 



5. proeqtSi gamoyenebuli codna


proeqtze muSaobisas veyrdnobiT sxvadasxva saskolo      disciplinaSi miRebul codnasa da unars.
·                    Lliteraturis mimarTulebiT muSaobisas gamoviyenebT qarTuli literaturis saxelmZRvaneloebs. Aaq Teoriul masalas moviZiebT xalxur poeziaze, garda akademiuri saprogramo teqstebisa, davimowmebT qarTuli literaturis nimuSebs, sadac naxsenebi an daxasiaTebulni arian xevsurebi.
sawyis etapze mivuTiTebT uSualod teqstebs (nawyvetebs), Semdeg gavakeTebT komentarebs.
Cvens mier moZiebul teqstebSi gansakuTrebiT kargad Cans xevsureTi da xevsurTa xasiaTi, zne_ Cveulebani. erTgan, magaliTad, ’’didostatis konstantines marjvenaSi’’, saubaria fxovsa da fxovelebze, es Zveli viTarebis aRmniSvnelia, roca fSavelebsa da xevsurebs saerTo saxeli__ fxovelebi erqvaT. rogorc ukve vTqviT, jer nawarmoebebidan amoviwerT im adgilebs, romlebSic asaxulia xevsureTi (an daxasiaTebuli arian xevsurebi). Aamis Semdeg gavakeTebT analizs_ CamovayalibebT, rogor, ra poziciiTa danaxuli mocemul teqstSi CvenTvis saintereso kuTxe. Mmere erTmaneTs SevadarebT sxvadasxva avtoris nawarmoebebs da SevafasebT, SevajerebT Cvens daskvnebs. warmovadgenT metnaklebad srulyofil suraTs.
·              geografiis mimarTulebiT muSaobisas viyenebT saskolo saxelmZRvaneloebsa da damatebiT literaturas, axal fizikur da ekonomikur rukebs, vaxuSti batoniSvilis saqarTvelos aRweras. moviZiebT masalebs xevsureTis geografiuli mdebareobis, bunebrivi pirobebisa da resursebis, mosaxleobis da meurneobis Sesaxeb. SevajerebT Cven mier xevsureTSi mopovebul masalasTan, daurTavT fotoebs. Ruqebze muSaobis Sedegad SeZenili codniT SevqmniT adgilis gegmas turistis gzamkvlevisTvis.    
·               biologiis mimarTulebiT muSaobisas daveyrdnobiT skolis biologiis saxelmZRvaneloSi mocemul informacias zogadad mcenareTa da cxovelTa aRnagobis, Taviseburebebis, mniSvnelobis Sesaxeb, romlis safuZvelzec movaxdenT xevsureTis floris da faunis aRweras, klasifikacias. ekologiaSi miRebuli codnis safuZvelze SevafasebT xevsureTis dRevandel ekologiur mdgomareobas, tyeebis gaCexviT mosalodnel safrTxes. Mmopovebuli literaturuli da TvalsaCino masalebis gamoyenebiT aRvwerT aq gavrcelebul endemur saxeobebs, maT dRevandel mdgomareobas. xevsureTSi aRebuli mcenareebiT davamzadebT herbariums, romelsac swavlis procesSi TvalsaCinoebad gamoviyenebT biologiis gakveTilebze. adgilobriv mosaxleobasTan da mkurnalebTan gasubrebiT, aseve literaturul masalaze dayrdnobiT, SevagroveT masala xalxuri mkurnalebis da samkurnalo saSualebebis Sesaxeb. 
·         istoriis mimarTulebiT muSaobisas gamoviyenebT skolaSi naswavl, xevsureTTan dakavSirebuli istoriuli faqtebis codnas, maTi gaazrebisa da analizis unars, ris safuZvelzec ganvsazRvravT xevsureTis (istoriuli fxovis) rolsa da funqcias erTiani da daSlili saqarTvelis istoriaSi. istoriuli ruqebis gamoyenebiT movaxdenT xevsureTis istoriul-geogrefiul daxasiaTebas. moviZiebT sakiTxis irgvliv arsebul qarTul da ucxour wyaroebsa da literaturas, gavakeTebT bibliografias.  maTi damuSavebis Semdeg SeviswavliT xevsureTis istorias, eTnologias da kulturas. Uukve arsebul wyaroebsa da literaturas davurTavT uSualod xevsurebTan gasaubrebis Semdeg mopovebul codnas.
·         skolaSi vswavlobT msoflio xalxTa miToss. Pproeqtze muSaobisas  gadavwyviteT SeviswavloT qarTuli, kerZod xevsureTis miTologia da Semdeg  movaxdenT maT Soris paralelebis gavlebas.
·         viyenebT informatikis gakveTilebze miRebul codnasac. kompiuteruli programa Linux-is, CvenTvis saWiro programebs, esenia O.O. Writer, misi meSveobiT avkrefT teqstebs, informaciis mosaZieblad internet saZiebo sistemebs. saTanado programebs veb-gerdisa da misi dizainis Seqmnelad, saitze masalebis gansaTavseblad. OO.O. Impress slaid Sous asawyobad.  

·              ucxo enebis codna saSualebas mogvcems Cvens mier mopovebuli masala vTargmnoT rusul da inglisur enebze.
·              garda saskolo disciplinebisa, proeqtze muSaobisas veyrdnobiT arasaskolo sferoSi miRebul codnas, gamocdilebasa da unars. Ees sferoebia:
·              fotografia_adgilze fotoebis gadaRebisas;
·              teqnikuri dizaini_saitis Seqmnisas;
·              xelsaqme_xevsuruli samosis detalebis Seqmnisas; da sxva...

6. proeqtis resursebi.


Pproeqtze muSaobisas Cven viyenebT sxvadasxva resurss. pirobiTad es resursebi ramdenime saxed iyofa:
1. adamianuri resursebi:
o   konsultanti maswavleblebi Cvenive skolidan;
o   xevsureTis mosaxleoba_uxucesebi, Cveni Tanatolebi da sxvebi;
o   muzeumebis TanamSromlebi;
o   Tsu_s kaTedrebis,  istoriis institutis, geografiis institutis, geografiuli sazogadoebis, konservatoriis,  samxatvro akademiis TanamSromlebi;
o   sapatriarqos warmomadgenlebi;
o   cnobili da saintereso adamianebi;
o   mSoblebi;


2. teqnika
ü   fotoaparati;
ü   diqtofoni;
ü   videokamera;
ü   kompiuteri;
ü   skaneri;
ü   printeri da sxva.


3. muzeumebi
Ø   eTnografiis muzeumi (muzeumi Ria cis qveS)
Ø   saqarTvelis xelovnebis muzeumi
Ø   korSas eTnografiuli muzeumi


4. literatura
§   skolis biblioTekis resursebi;
§   sajaro biblioTekis resursebi;
§   saojaxo(piradi) biblioTekis wignebi;
§   xelnawerTa institutis resursebi;
§   internetSi moZiebuli masalebi;
§   audio-video masala (simRerebis Canawerebi, dokumenturi da mxatvruli filmebi);

aqve warmogidgenT proeqtze muSaobisas saWiro wyaroebisa da literaturis  arasrul CamonaTvals:
1.   qarTuli xalxuri poezia (tomeuli)
2.   vaJa fSavelas werilebi(fSav-xevsureTze)
3.   konstantine gamsaxurdias @’’didostatis konstantines marjvena’’
4.   grigol robaqiZis @’’engadi’’
5.   mixeil javaxiSvilis @’’TeTri sayelo’’
6.   sergi makalaTia_xevsureTi
7.   vaxuSti batoniSvili_aRwera samefoisa  saqarTveloisi
8.   TinaTin oCiauri –xevsureTi da xevsurebi
9.   TinaTin oCiauri – xevsureTSi
10. giorgi TedoraZe – xuTi weli fSav-xevsureTSi
11. manana WilakaZe – qarTuli xalxuri sakravebi da sakravieri
12. qarTuli xalxuri zepirsityviereba
13. iakob gogebaSvili -  bunebis kari
14. s. janaSia, n. berZeniSvili – saqarTvelos istoria
15. l. sanikiZe – deda istoria
16. iv. javaxiSvili – qarTveli eris istoria t. III
17. i. yeinaSvili – raindulo saqarTvelov, aRsdeq!
18. saqarTvelos istoriis narkvevebi – t. III-IV
19. n. kecxoveli – saqarTvelos mcenareuli safari
20. r. gagniZe – saqarTvelos flora
21. saqarTvelos mtacebeli frinvelebi
22. aRmosavleT saqarTveloSi gavrcelebuli frinvelebis sarkvevi
23. al. arabuli – CliqosanTa samyaro
24. saqarTvelos samkurnalo mcenareebi - sarkvevi
25. a. gegeWkori – dedabuneba – wigni I-II
26. dila – saymawvilo enciklopedia – saqarTvelo - t. V
27. saqarTvelos geografiuli atlasi
28. qse – t. saqarTvelo
29. saqarTvelos istoriuli atlasi
30. qarTuli miTebis samyaro
31. miTologiuri enciklopedia
32. msoflios xalxTa religiebi da sarwmunoebrivi warmodgenebi – sakiTxavi ymawvilTaTvis  - t.10
33.         a. gelovani - miTologiuri leqsikoni
34.      saqarTvelos geografia, II nawili
35.     saqarTvelos geografia (Tsu. saqarTvelos geografiis kaTedra
36. saqarTvelos geografia, istoriul-geografiuli regionebi
37.      m. sanaZe, T. beriZe da sxva, saqarTvelos istoriis atlasi
38. saqarTvelos atlasi moswavleTaTvios (Semdgenlebi z. laiSvilis, T. gorgaZis mier)
39.    o. PpetriaSvili, mogzauroba saqarTvelos rukaze
40.     vaxuSti bagrationi, saqarTvelos geografia
41.    m. berZeniSvili, feodaluir xanis saqarTvelos werilobiTi wyaroebi (mxareTmcodneobiTi gamokvleva)
42.    saqarTvelos mTianeTis social-ekonomikuri ganviTarebis Taviseburebani feodalizmis xanaSi
43.        al. Yyamarauli, xevsureTi-narkvevi